Mammografia (MRTG)

To radiologiczne badanie piersi, które pozwala wykryć raka – w formie zdjęcia rentgenowskiego wykonywanego po 2 dla każdej piersi, z użyciem niskiej dawki promieniowania. Po zakończeniu badania promienie nie pozostają w organizmie. 

Stosowany w Pracowni Mammograficznej USK-2 aparat cyfrowy może pokazać nawet kilkumilimetrowe zmiany, co pozwala na wczesne wykrycie nowotworu. Im szybciej wykryte zostaną istniejące zmiany nowotworowe, tym większa jest skuteczność terapii i leczenia. 

Badanie pozwala wykryć wczesne zmiany nowotworowe zarówno u kobiet, które nie zgłaszają żadnych niepokojących objawów w piersiach, jak również stosowane jest w diagnostyce chorób piersi u osób, które podczas samobadania wyczuły guzek lub zgłaszają bolesność piersi i/ lub wyciek z brodawki sutkowej.

Implanty nie są przeciwskazaniem do wykonania badania mammograficznego. Dobrze jest jednak poinformować o tym osobę przeprowadzającą badanie. Także wielkość piersi nie ma znaczenia dla powodzenia wykonania mammografii.

Badanie mammograficzne trwa ok. 15 minut. Wykonywane są dwa zdjęcia każdej piersi. Podczas badania nie podaje się znieczulenia. 

W trakcie badania technik radiologiczny umieszcza pierś w odpowiedniej pozycji na płycie mammografu. Gruczoł piersiowy jest uciskany przez drugą płytę (zazwyczaj plastikową) – osoba wykonująca badanie stopniowo zwiększa ucisk na pierś. Jest to konieczne, by dobrze uwidocznić wszystkie struktury piersi i prawidłowo ją pozycjonować  (niewielkie poruszenia się może spowodować rozmazanie obrazu). Czasem podczas badania konieczne jest wstrzymanie na kilka sekund oddechu, co pozwala wyeliminować rozmycie obrazu. Ucisk nie jest bolesny, choć czasem może wydawać się nieprzyjemny. Dlatego mammografię najlepiej przeprowadzać, kiedy piersi nie są nabrzmiałe i tkliwe. Jeśli w trakcie zwiększania ucisku wystąpi nagła bolesność, prosimy poinformować o tym osobę przeprowadzającą badanie.

Pierwsze badanie mammograficzne powinno być wykonane po ukończeniu 40. roku życia. Zdjęcie obu piersi powinno być robione co dwa lata. Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Onkologicznego wykonywanie MRTG zaleca się kobietom:

• od 40. do 50. roku życia — raz na 2 lata
• po 50. roku życia w grupie wysokiego ryzyka— raz w roku
• od 1 listopada 2023 r. dla pacjentek między 45. a 74. rokiem życia  – program przesiewowy raz na 24 miesiące dla wszystkich kobiet, które nie chorowały na raka piersi i nie są w grupie wysokiego ryzyka. 

Kobiety z grup ryzyka zachorowania na raka piersi

Kobiety z grup ryzyka powinny wykonywać mammografię częściej – raz na 12 miesięcy:

• nie rodziły - ciąża i karmienie dziecka mają ochronne działanie na piersi
• urodziły dziecko po 35. roku życia
• wcześnie zaczęły miesiączkować (przed 11. rokiem życia) i późno przekwitać (po 54. roku życia) - długo działające estrogeny mogą stymulować rozwój raka piersi
• przeszły operację piersi (mastektomię lub częściową mastektomię) z powodu raka piersi – u kobiet, które chorowały na raka piersi, wzrasta ryzyko pojawienia się tego nowotworu w drugiej piersi
• kobiety, u których krewni I stopnia (mama, babcia lub siostra) chorują lub chorowały na raka piersi lub raka jajnika – w przypadku takiego obciążenia rodzinnego ryzyko zachorowania jest wyższe
• wystąpiła mutacja genowa BRCA 1 lub BRCA 2.

Przygotowanie do mammografii

• Mammografię najlepiej wykonywać podczas pierwszych 7-10 dni od pierwszego dnia miesiączki. Im bliżej spodziewanej miesiączki, tym bardziej nabrzmiałe i tkliwe mogą być piersi.
• Koniecznie należy poinformować lekarza lub technika radiologicznego przeprowadzającego badanie, jeśli istnieje prawdopodobieństwo, że jest się w ciąży.
• W dniu badania nie zaleca się stosowania w okolicy pach oraz skóry piersi dezodorantów, talku czy balsamów. Zawarte w nich substancje chemiczne mogą ulec krystalizacji i dać w badaniu obraz mikrozwapnień. 
• Sugerujmy, by do badania przyjść w wygodnym ubraniu dwuczęściowym, by móc łatwiej rozebrać się do pasa. 
• Warto zabrać ze sobą wyniki poprzednich badan, jeśli je mamy - przydadzą się lekarzowi opisującemu badanie dla porównania.

Biopsja
Polega na pobraniu materiału biologicznego z tkanek podejrzewanych o zmiany chorobowe. Materiał pobierany jest w formie wycinka lub drogą aspiracji (zasysanie). Następnie jest on badany z wykorzystaniem mikroskopu (badanie histopatologiczne, badanie cytopatologiczne).

Biopsja stereotaktyczna
To rodzaj biopsji gruboigłowej wykonywanej pod kontrolą badania radiologicznego (RTG). Polega na wykonaniu dwóch obrazów badania radiologicznego, co pozwala na przestrzenne umiejscowienie zmiany chorobowej i precyzyjne wprowadzenie w to miejsce igły biopsyjnej.