Uniwersytecki Szpital Kliniczny nr 2 PUM w Szczecinie

Poradnia Badań Prenatalnych

Informacje:

Poradnia Badań Prenatalnych działająca przy Klinice Położnictwa i Ginekologii USK-2 obejmuje opieką ambulatoryjną kobiety ciężarne, u których występuje ryzyko urodzenia dziecka z wadą wrodzoną, a także te, które z innych względów (np. wiek) chcą wykonać badania prenatalne, by mieć pewność, że ich dziecko jest zdrowe. Część wad płodu jest możliwa do rozpoznania i leczenia jeszcze w czasie ciąży, dlatego tak ważna jest wczesna diagnostyka.
Badania w Poradni można wykonać bezpłatnie, w ramach NFZ (więcej w zakładce Badania prenatalne – jakie, dla kogo?) oraz w ramach badań komercyjnych, płatnych (Cennik)

Badania biochemiczne przeprowadzane są w certyfikowanym Zakładzie Diagnostyki Laboratoryjnej naszego szpitala spełniającym najwyższe światowe standardy.
W koniecznych sytuacjach Pacjentki Poradni konsultowane są przez specjalistów genetyki klinicznej, we współpracy z Poradnią Genetyczną USK-2.

Badania cytogenetyczne realizowane są we współpracy z Pracownią Cytogenetyki z Pracownią Badań Przesiewowych Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego nr 1 im. prof. Tadeusza Sokołowskiego PUM w Szczecinie.

Doświadczenie i wiedza
Rocznie zespół Poradni wykonuje średnio 1000 przesiewowych badań prenatalnych, wliczając w to badania pierwszego, drugiego i trzeciego trymestru ciąży, badania inwazyjne oraz badania echa serca płodu.

W Poradni przyjmuje zespół wykwalifikowanych lekarzy i położnych z Kliniki Położnictwa i Ginekologii USK-2.

Wszyscy lekarze wykonujący badania prenatalne w Poradni Badan Prenatalnych USK-2 posiadają specjalizację z położnictwa i ginekologii (niektórzy również specjalizację z perinatologii) oraz dodatkowo certyfikaty umożliwiające wykonywanie tych badań:

Certyfikat Fetal Medicine Foundation w Londynie
Certyfikat Umiejętności Wykonywania Badań Prenatalnych Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników.

Lekarze wykonujący badania inwazyjne legitymują się dodatkowo (oprócz powyższych certyfikatów) również:

Certyfikatem Umiejętności Wykonywania Badań Inwazyjnych Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników.

Lekarze wykonujący w Poradni badania echa serca płodu posiadają specjalizację z położnictwa i ginekologii oraz specjalizację z perinatologii, a także:

Certyfikat Umiejętności Oceny Serca Płodu Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników.

Oprócz wyżej wymienionych posiadanych specjalizacji i certyfikatów, personel Poradni stale podnosi swoje kwalifikacje poprzez udział w krajowych i zagranicznych szkoleniach i konferencjach.

Sprzęt
Badania USG wykonywane są na aparatach USG najwyższej klasy, najlepszych światowych producentów okresowo wymienianych i regularnie poddawanych stosownym przeglądom, posiadających zawsze aktualne paszporty techniczne.

Porad udzielamy od poniedziałku do piątku:

poniedziałek	08:00 - 15:00
wtorek	08:00 - 15:00
środa	08:00 - 15:00
czwartek	08:00 - 15:00
piątek	08:00 - 15:00

Do Poradni obowiązuje rejestracja telefoniczna lub osobista na podstawie skierowania od lekarza (w przypadku badań bezpłatnych). Badania płatne wykonywane są bez skierowania.
Rejestracja czynna jest codziennie, w godzinach od 10.30 do 15.00.

Drodzy Pacjenci,

personel rejestracji naszego szpitala ma w swoich zadaniach nie zawsze wyłącznie rejestrację telefoniczną pacjentów, lecz również rejestrowanie pacjentów zgłaszających się osobiście do poradni lub pracowni, wydawanie wyników badań, wypełnianie kart pacjentów, czasem asystowanie lekarzom podczas wizyt w gabinecie.

W tym czasie pracownicy nie są w stanie odbierać jednocześnie telefonów. Odbieranie telefonów podczas rejestracji osoby stojącej w kolejce niesie ryzyko pomyłki i budzi irytację osób stojących przy okienku. Staramy się pracować według systemu – rejestracja osoby stojącej przy okienku naprzemiennie z rejestracją osoby dzwoniącej. Uprzejmie prosimy o zrozumienie i cierpliwość.

W przypadku długotrwałego braku możliwości dodzwonienia się prosimy o skorzystanie z formularza rejestracji online lub wysłanie maila.

Odwołanie wizyty, zmiana terminu
Jeżeli nie będą Państwo mogli z różnych powodów przyjechać na umówioną wizytę, uprzejmie prosimy o poinformowanie poradni o rezygnacji i/ lub ustalenie nowego terminu. Pozwoli to na lepszą organizację pracy oraz na skrócenie czasu oczekiwania innych pacjentów na przyjęcie do poradni.

Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. z późniejszymi zmianami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych:
Art. 20, ust. 9. W przypadku gdy świadczeniobiorca nie może stawić się u świadczeniodawcy w terminie określonym w trybie ust. 2, 7 lub 8 lub gdy zrezygnował ze świadczenia opieki zdrowotnej, jest on obowiązany niezwłocznie powiadomić o tym świadczeniodawcę.

Badania prenatalne – jakie, dla kogo?

Badania prenatalne, czyli dosłownie „przedurodzeniowe”, obejmują diagnostykę ultrasonograficzną, biochemiczną i w wybranych przypadkach cytogenetyczną. Są przeprowadzane kilkuetapowo.
Oczywiście u większości Pacjentek ograniczają się one do badań nieinwazyjnych (USG, badania biochemiczne). W rzadszych przypadkach konieczna jest diagnostyka inwazyjna.

Badania prenatalne, w myśl rekomendacji Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników, powinny być zaproponowane każdej Pacjentce będącej w ciąży. Niestety, nie w każdym przypadku możliwe jest przeprowadzenie tych badań nieodpłatnie.

BEZPŁATNA DIAGNOSTYKA PRENATALNA:

Bezpłatna diagnostyka prenatalna realizowana jest w Poradni Badań Prenatalnych USK-2 w ramach Programu Badań Prenatalnych finansowanego przez NFZ. Od czerwca 2024 bezpłatne nieinwazyjne badania prenatalne może wykonać każda kobieta w ciąży, bez względu na ich wiek.
Badania inwazyjne (tzn. pogłębiona diagnostyka) wykonywane są tylko w przypadku wskazań medycznych. Wykonuje się je u kobiet w ciąży, u których występuje co najmniej jedno z poniższych kryteriów:

w poprzedniej ciąży wystąpiła aberracja (tj. nieprawidłowość) chromosomowa płodu lub dziecka,
stwierdzono u Pacjentki lub ojca dziecka wystąpienie strukturalnych aberracji chromosomowych,
stwierdzono u Pacjentki znacznie większe ryzyko urodzenia dziecka dotkniętego chorobą uwarunkowaną monogenetycznie lub wieloczynnikową,
w badaniu USG i/ lub badaniach biochemicznych płodu stwierdzono nieprawidłowości wskazujące na zwiększone ryzyko aberracji chromosomowej lub wady płodu.

W powyższych przypadkach konieczne jest skierowanie, wystawione przez lekarza prowadzącego ciążę lub innego lekarza (np. genetyka).

Bezpłatna diagnostyka prenatalna realizowana jest również w Poradni Badań Prenatalnych USK-2 w ramach Programu Echo serca płodu finansowanego przez NFZ. Możliwość wykonania tych badań w ramach refundacji mają Pacjentki, które spełniają co najmniej jedno z poniższych kryteriów:

stwierdzenie nieprawidłowej budowy serca płodu w położniczym badaniu USG płodu,
stwierdzenie arytmii u płodu,
stwierdzenie w badaniu USG I trymestru ciąży poszerzenia przezierności karku (NT > 95 percentyla), fali wstecznej w przewodzie żylnym, braku obecności kości nosowych, niedomykalności zastawki trójdzielnej,
stwierdzenie w badaniu USG wady pozasercowej u płodu,
stwierdzenie w badaniu USG obrzęku u płodu, wysięków do jam ciała płodu,
stwierdzenie podwyższonego ryzyka wystąpienia u płodu aberracji chromosomowej (na podstawie wywiadu, testu złożonego lub testu NIPT),
stwierdzenie u płodu aberracji chromosomowej lub choroby monogenowej,
ciąża mnoga jednokosmówkowa,
choroba metaboliczna u ciężarnej (np. fenyloketonuria),
cukrzyca u ciężarnej,
obecność autoimmunologicznych przeciwciał u ciężarnej (anty-Ro[SSA], anty-La[SSB]),
infekcja u ciężarnej z ryzykiem zapalenia mięśnia sercowego,
narażenie ciężarnej na czynniki teratogenne, np.: kwas retinowy, inhibitory konwertazy angiotensyny, wybrane leki przeciwpadaczkowe, leki z grupy selektywnych inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny,
ekspozycja na alkohol lub narkotyki w trakcie trwania ciąży,
wada serca u ciężarnej, u ojca płodu lub krewnych I stopnia.

W powyższych przypadkach również konieczne jest skierowanie, wystawione przez lekarza prowadzącego ciążę (lub innego lekarza).

W Poradni Badań Prenatalnych USK-2 jest także możliwość wykonania płatnych badań prenatalnych zgodnie z cennikiem USK-2 (skierowanie nie jest wymagane).

Badania prenatalne - opis

W naszej Poradni wykonywane są wszystkie etapy badań prenatalnych:

BADANIA NIEINWAZYJNE

Badanie ultrasonograficzne (USG)
Wykonywane na każdym etapie ciąży, pozwala na ocenę anatomii płodu, markerów genetycznych. Dostarcza wiele istotnych informacji w zakresie rozwoju płodu, jego dobrostanu, oceny łożyska, wód płodowych, przepływów dopplerowskich, oceny szyjki macicy i wielu innych parametrów.

Badanie wykonuje się w poszczególnych trymestrach ciąży. Każde z tych badań ma swoje cele (inne w poszczególnych trymestrach) i swój zakres. Szczegółowych informacji na temat badania udzielamy Pacjentkom podczas wykonywania badania.

Badania USG wykonywane jest przeważnie sondą przezbrzuszną, ale w uzasadnionych przypadkach konieczne jest użycie sondy przezpochwowej. W badaniu mogą uczestniczyć mężowie / partnerzy Pacjnetki (za wyjątkiem okresów wzmożonego ryzyka epidemiologicznego w zakresie chorób zakaźnych – o takich sytuacjach informujemy na stronie internetowej USK-2).

Echo serca płodu
Polega na dokładnej ocenie budowy i funkcji serca płodu oraz wydolności krążenia. Poza oceną ukierunkowaną na wyżej wymienione parametry, obejmuje też ocenę pozostałych struktur płodu.

Badania biochemiczne
Badania biochemiczne obejmują ocenę przede wszystkim białka ciążowego PAPP-A oraz wolnej podjednostki beta-HCG (tzw. test podwójny). Obok markerów USG i wieku wolna podjednostka beta-HCG pozwala ściślej wyliczyć ryzyko występowania trisomii.
Badanie USG w pierwszym trymestrze wraz z testem podwójnym składają się na tzw. test złożony.

Analiza pozakomórkowego wolnego DNA płodowego we krwi matki (cffDNA, cell free fetal DNA), NIPT – jest to nieinwazyjne badanie przesiewowe, najdokładniejsze z istniejących obecnie, pozwalające na kalkulację ryzyka wystąpienia u płodu trisomii chromosomalnych. Badanie to nie jest obecnie refundowane ze środków publicznych, można je wykonać jedynie odpłatnie.

BADANIA INWAZYJNE
Ocena cytogenetyczna materiału pobranego na drodze badań inwazyjnych. Należą do nich:

amniopunkcja,
biopsja kosmówki,
kordocenteza.

Są to badania diagnostyczne (nie przesiewowe), czyli dają ostateczną diagnozę. Badania inwazyjne wykonywane są ze wskazań medycznych, w przypadku uzyskania wysokiego ryzyka wystąpienia nieprawidłowości genetycznych u płodu na podstawie badań przesiewowych (tj. USG, test podwójny).

Amniopunkcja genetyczna
Jest najczęstszym zabiegiem inwazyjnym. Zabieg polega na pobraniu płynu owodniowego poprzez nakłucie macicy przez powłoki brzuszne ciężarnej (pod kontrolą USG). Można go wykonać od ukończonego 15. tygodnia ciąży. Podczas amniopunkcji genetycznej istnieje pewne ryzyko utraty ciąży, jednak w świetle ostatnich badań jest ono bardzo niskie i wynosi ok. 0,1%. Jest zabiegiem technicznie prostszym i obarczonym mniejszym ryzykiem powikłań niż kordocenteza.

Biopsja kosmówki
Umożliwia wykrycie wad genetycznych już w pierwszym trymestrze ciąży, a wykonywana jest u ciężarnych ze ściśle określonych wskazań. Badanie to wykonywane jest rzadziej, w okresie 11+0 – 14/15 tygodnia ciąży (od 15. tygodnia preferowanym badaniem jest amniopunkcja). Podczas biopsji kosmówki istnieje ryzyko utraty ciąży, jednak w świetle ostatnich badań jest ono bardzo niskie i wynosi ok. 0,2–0,5%.

Kordocenteza
Jest zabiegiem wykonywanym stosunkowo najrzadziej. Polega na nakłuciu worka owodniowego (pod kontrolą USG), a następnie wkłuciu się do żyły pępowinowej w celu pobrania krwi płodu do badań. Zabieg jest możliwy do wykonania od 18. tygodnia ciąży.

Kordocenteza, w związku z dynamicznym rozwojem metod badań cytogenetycznych, jest we współczesnym położnictwie coraz częściej zastępowana przez amniopunkcję, która jest zabiegiem technicznie prostszym i obarczonym mniejszym ryzykiem powikłań.

Kalendarz badań prenatalnych

Zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (PTGiP), badania prenatalne należy wykonać:

w I trymestrze ciąży: 11.+0–13.+6 tydzień ciąży (tzw. badanie pierwszego trymestru)
w II trymestrze ciąży: 18.–22. tydzień ciąży (optymalnie w 20.–22. tygodniu, tzw. USG połówkowe)
w III trymestrze ciąży: 28.+0 – 32.+0 tydzień ciąży (około 30. tygodnia, tzw. badanie trzeciego trymestru)

Z punktu widzenia Pacjentki niezwykle ważne jest przeprowadzenie badania w ściśle określonym czasie. Dotyczy to szczególnie badania pierwszego trymestru, które powinno być wykonane w okresie 11.+0 – 13.+6 tygodnia ciąży.

Przyjście na badanie zbyt wcześnie jest względnie mniejszym problemem, ponieważ wtedy badanie można przełożyć na okres późniejszy, ale wykonanie badania zbyt późno, uniemożliwia kalkulację ryzyka trisomii chromosomalnych.

Wiek ciąży liczony jest od pierwszego dnia ostatniej miesiączki, jednak stosunkowo często (np. u kobiet miesiączkujących nieregularnie), wyliczenie czasu trwania ciąży na podstawie miesiączki jest mylące lub wręcz niemożliwe. W takich sytuacjach warto zapytać lekarza prowadzącego ciążę, kiedy najlepiej wykonać badanie USG lub zasięgnąć informacji w naszej Poradni.

Badania w I trymestrze ciąży
Badanie pierwszego trymestru obejmuje wykonanie USG oraz pobranie krwi na test podwójny.
Po wykonanym badaniu pacjentka otrzymuje wynik USG z opisem i ze zdjęciami.
Kolejny wynik, z dokonaną indywidualną kalkulacją ryzyka trisomii chromosomalnych, ciężarna otrzymuje po uzyskaniu wyników testu podwójnego.
W przypadku wyniku wskazującego na podwyższone lub pośrednie ryzyko wystąpienia nieprawidłowości, wyniki są wnikliwie omawiane z Pacjentką i przekazywane są w takiej sytuacji zalecenia odnośnie dalszej diagnostyki nieinwazyjnej lub inwazyjnej.

Badania w II i III trymestrze ciąży
W II i III trymestrze ciąży wykonywane jest badania USG.
Również po takim badaniu wydajemy ciężarna otrzymuje wynik oraz sugestie co do ewentualnego dalszego postępowania.
Echo serca płodu wykonywane jest optymalnie w drugim i trzecim trymestrze (w momencie zaistnienia wskazań do jego wykonania), choć częściową ocenę serca płodu można również wykonać w zaawansowanym pierwszym trymestrze.

Wskazówki dla Pacjentek

UWAGA – rejestrując się do Poradni Badań Prenatalnych Pacjentka jest pytana o:

datę ostatniej miesiączki lub przewidywany termin porodu
wskazania do wykonania badań prenatalnych, czyli z jakiego powodu Pacjentka zgłasza się na te badania.

Uprzejmie prosimy o przygotowanie odpowiedzi na powyższe pytania – usprawni to proces rejestracji.

Wymagane dokumenty przy przyjęciu do Poradni Badań Prenatalnych USK-2:

dowód osobisty lub inny dokument potwierdzający tożsamość
w przypadku badań refundowanych przez NFZ konieczne jest skierowanie od lekarza prowadzącego ciążę lub innego lekarza (np. genetyka).

Jak przygotować się do badania?
Wykonanie badań prenatalnych nie wymaga szczególnego przygotowania się.

Wyjątkiem są badanie inwazyjne, na które należy zabrać ze sobą wyniki badań:

HIV,
HCV oraz
wynik grupy krwi.

W razie wątpliwości dotyczących posiadania niezbędnych badań, szczegółowych informacji udzielamy telefonicznie lub osobiście.

Przychodząc na badanie nie trzeba być na czczo.

Zespół

Kierownik:
prof. dr hab. n. med. Sebastian Kwiatkowski

Położna koordynująca:
mgr poł. Dorota Gołdyn

W poradni przyjmuje zespół lekarzy i położnych z Kliniki Położnictwa i Ginekologii USK-2.

Lekarze specjaliści:
prof. dr hab. n. med. Sebastian Kwiatkowski - specjalista położnictwa i ginekologii oraz perinatologii
dr n. med. Karina Engel - specjalista położnictwa i ginekologii
dr n. med. Joanna Lebdowicz-Knul - specjalista położnictwa i ginekologii
dr n. med. Wioletta Mikołajek-Bedner - specjalista położnictwa i ginekologii
dr n. med. Małgorzata Sokołowska - specjalista położnictwa i ginekologii
dr n. med. Sławomir Świderski - specjalista położnictwa i ginekologii oraz perinatologii
lek. med. Yousef Al Heib - specjalista położnictwa i ginekologii
lek. Piotr Uzar - specjalista położnictwa i ginekologii

Lekarze stale podnoszą swoje kwalifikacje poprzez udział w międzynarodowych szkoleniach oraz badaniach klinicznych realizowanych przez Szpital.

Badanie echa serca płodu wykonują:
prof. dr hab. n. med. Sebastian Kwiatkowski
dr n. med. Sławomir Świderski

Położne:
mgr poł. Dorota Gołdyn – specjalizacja z pielęgniarstwa położniczego
poł. Kamila Brukwicz